مواد معدنی موجود در عسل و تاثیرات عوامل محیطی، جغرافیایی و گیاهی

مقدمه

عسل حاوی مقادیر متفاوتی از مواد معدنی در محدوده 0.02 تا 1.03 گرم بر 100 گرم می باشد. پتاسیم ، با میانگین حدود یک سوم کل، عنصر معدنی اصلی است، اما طیف گسترده ای از عناصر کمیاب وجود دارد. تحقیقات متعدد نشان داده است که مقدار عناصر کمیاب عسل به منشاء گیاهی عسل ها بستگی دارد، عسل های با شکوفه روشن دارای محتوا کمتری نسبت به عسل های تیره مانند عسلک، عسل شاه بلوط و عسل خلنگ است. نشان داده شده است که با اندازه گیری منیزیم ، کلسیم، آلومینیم، آهن ، منگنز، روی، بیسموت، مس، کبالت، کروم، نیکل، کادمیم و فسفر وتجزیه تحلیل متعاقب آن می توان بین عسل های خلنگ، رزماری، آویشن، اسطوخدوس و عسلک بلوط فرق گذاشت. از سوی دیگر، میزان مواد معدنی عسل می تواند به منشاء جغرافیایی نیز بستگی داشته باشد و میتوان بین عسل های با منشاء جغرافیایی مختلف تفاوت قائل شد.

هنگام تفسیر داده ها، باید در نظر گرفته شود که برخی از فلزات سنگین می توانند منشاء انسانی داشته باشند. در واقع از عسل میتوان به عنوان شاخصی برای آلودگی فلزات سنگین، عمدتا کادمیم، سرب، کروم و نیکل استفاده کرد. بررسی مطالعات مختلف بر روی محتوی فلزات سنگین عسل نشان داده است که آلودگی سرب عسل در مناطق آلوده به دلیل تنوع زیاد داده ها تفاوت معنی داری ندارد، اما بیشترین مقادیر اغلب در مناطق آلوده مشاهده شده است. تنوع داده ها احتمالا به دلیل منشاء گیاهی متفاوت نمونه های عسل مورد بررسی است.

بنابراین عوامل جغرافیایی و گیاه شناسی و محیطی همگی بر محتوای عناصر کمیاب عسل تاثیر دارند و لازم است در مطالعه ترکیب عناصر کمیاب عسل همه این عوامل در نظر گرفته شود. بسیاری از مطالعات ذکر شده در بالا این عوامل مختلف را در نظر نگرفته اند.  بنابراین مطالعه حاضر به منظور بررسی محتوای عناصر کمیاب عسل با در نظر گرفتن عوامل محیطی، جغرافیایی و گیاه شناسی انجام شد.  ما همچنین رسانایی الکتریکی (EC) را وارد کردیم، زیرا به طور قابل توجهی با محتوای معدنی عسل مرتبط است و اغلب برای توصیف منشأ گیاه‌شناسی عسل استفاده می‌شود.

 منشا جغرافیایی و تاثیرات محیطی

بین نمونه‌های منشأ روستا از یک سو و نمونه‌های شهر ودهکده از سوی دیگر تفاوت معنی‌داری وجود دارد .  مقادیر آهن در عسل های روستا بیشتر از شهر ، شهر بیشتر از دهکده ، دهکده بیشتر ازمناطق کوهستانی است.

همانطور که مشاهده می شود بین عسل های کوهستانی نسبت به عسل های شهری و روستایی و نمونه های کشور در مقایسه با نمونه های روستایی  تفاوت معنی داری وجود داشت.  سطوح سرب و کادمیوم به طور معنی داری به منشا جغرافیایی عسل بستگی ندارد. بیشترین مقدار سرب در نمونه‌های روستایی و مناطق روستایی مشاهده شد، در حالی که تمام مقادیر در عسل‌های شهر نسبتاً پایین بود.

تفاوت های ناشی از منشاء گیاهی عسل

به استثنای نیکل، غلظت سایر عناصر ( کادمیم، سرب، کروم، منگنز، آهن، مس، روی) در نمونه های عسلک به طور معنی داری ازعسل های شکوفه بیشتر بود (جدول 5). مقایسه عناصر موجود در عسل های مختلف تک گل تفاوت معنی داری را در این گروه ها نشان داد به نحوی که ترتیب محتوای کل عناصر کمیاب به شرح زیر می باشد:

صنوبر > شاه بلوط > شکوفه کوه > رودودندرون > شکوفه مخلوط > آهک > کلزا > قاصدک > اقاقیا.

از نظر رسانایی، عسل های شاه بلوط و صنوبر بالاترین مقدار ec را دارند و عسل های اقاقیا کمترین مقدار را دارند.

 عوامل محیطی و جغرافیایی

تمام عناصر کمیاب تعیین شده در این کار می توانند هم از منابع طبیعی (خاک، گیاهان) و هم از منابع انسانی باشند.  سرب، کادمیوم، و روی به ویژه، اما همچنین مس، کروم، و نیکل، به خوبی به عنوان آلاینده های بالقوه هوا یا خاک با منشاء انسانی شناخته می شوند، و البته به عنوان مواد طبیعی مواد معدنی خاک، مانند آهن و منگنز نیز یافت می شوند.  به غیر از دفع مستقیم از طریق شهد، چنین عناصری ممکن است راه های دیگری برای عسل پیدا کنند: با رسوب به عنوان غبار یا ذرات معلق در هوا روی گل و شهد، روی سطوح برگ و عسلک یا روی خود زنبورها می باشد.

نتیجه گیری:

عسل به عنوان یک ترکیب غنی از عناصر معدنی شناخته میشود و می تواند علاوه بر تامین قندهای مورد نیاز بدن در تامین سهمی از عناصر و املاح معدنی بدن نقش مهمی ایفا نماید. اگر هدف شما تهیه یک عسل با مقادیر بالاتری از عناصر معدنی است پیشنهاد ما عسل شوید، عسل آویشن و عسل جاشیر زنبورداران است.